ایمنی در آزمایشگاه

رعایت نکات ایمنی و تامین سلامتی در آزمایشگاه :  

اول ایمنی بعـد کار  

       هدف حفظ سلامتی و به دست آوردن نتیجه ی مطلوب از آزمایش است . از این رو نکات زیر باید در آزمایشگاه  رعایت شود تا ضمن بدست آوردن نتایج مطلوب ، از خطرات احتمالی در امان باشید .           

 -      همواره با کسب آمادگی های قبلی به آزمایشگاه وارد شوید وشرح آزمایش و  دستور   کار مربوط  

         به آن را حتماپیش از وارد . شدن به آزمایشگاه با دقت مطالعه کنید .    

-          باید راس ساعت مقرر در آزمایشگاه حاضر شوید و بدون  اجازه  مربی  از آزمایشگاه خارج نشوید . 

-          از کار کردن در آزمایشگاه بدون روپوش جدا خود داری کنید . 

-     آزمایشگاه مانند کلاس درس مکانی برای کارهای جدی و مسئولانه است بنابر این از انجام هرگونه کاری که نظم را بر هم بزند خود داری کنید .  

-          تنها آزمایشی را که به شما گفته می شود انجام دهید و هرگز خود سرانه آزمایش غیر مجاز را انجام ندهید . 

-          هنگام انجام آزمایش وقوع هر گونه حادثه و وضع غیرعادی پیش آمده را به مربی آزمایشگاه اطلاع دهید .

-          از لمس کردن یا چشیدن مواد شیمیایی پرهیز کنید ، برای اینکه همیشه سمی بودن مواد روی شیشه های آزمایشگاهی ثبت نمی شود . 

-          از بوییدن مواد برای تشخیص و شناختن آن ها خود داری کنید و در صورت نیاز با تکان دادن دست بخار آن ماده را از دور به اطراف بینی خود برانید . 

-          در موقع جوشاندن مایع ها هر گز دهانه ی لوله آزمایش را به طرف خود و دیگران نگیرید ، زیرا ممکن است هنگام گرم کردن مایعِ داخل آن به شدت به خارج لوله پرتاب شده و به سر و صورت شما و دیگران بپاشد . 

-          قبل از بر داشتن هر ماده ای از داخل ظرف آن بر چسب روی شیشه را بــــه دقت بخوانیـــــد برای اطمینان بیشتر بر چسب را دو بار بخوانید . 

-          هیچگاه مواد شیمیایی استفاده شده را به شیشه ی اصلی باز نگردانید  

-          هیچگونه جسمی را در شیشه ی محتوی مایع شیمیایی وارد نکنید و تنها از قطره چکان تمیز  و یا لوله ی مخصوص آن استفاده نمایید . 

-          در موقع رقیق کردن اسید آب را روی اسید نریزید زیرا گرمای تولید شده در این حالت زیاد است و باعث تبخیر ناگهانی آب و پاشیدن اسید به خارج می شود . 

-          برای برداشتن مایعات بجز آب توسط پیپت  از پیپت پرکن استفاده کنید . برای خارج کردن قسمتی از مایعات که در درون نوک پیپت باقی می ماند نباید تلاش کنید زیرا این مقدار که باقی می ماند در درجه بندی محاسبه نشده است . 

-          هنگام روشن کردن چراغ گاز ابتدا کبریت را روشن کنید ( با اجازه ی مربی ) و در کنار لوله ی چراغ گاز نگه دارید و سپس شیر گاز را باز کنید . 

-      وقت کافی برای سرد شدن وسیله های شیشه ای و داغ در نظر بگیرید . آنگاه به آن ها دست  برنید .

-          هنگام کار با مواد و ابزار خطرناک همواره از عینک محافظ استفاده کنید . 

-          هر گاه اسید ، باز و یا هر ماده ی خورنده ی شیمیایی ریخته شود ، فورا آن را با آب فراوان بشویید . 

-          چنانچه طرز استفاده ی صحیح وسیله ای را نمی دانید، آن را بکار نگیرید تا آنکه طرز استفاده ی آن را یاد بگیرید  

-          قبل از هـر آزمایشی، وسایل شیشه ای را از نظر ترک خوردگی بررسی کنید و با آن ها آزمایش نکنید . 

-          هیچ وسیله ی آزمایشگاهی ، بویژه شیشه ها و ظروف حاوی مواد خطر ناک را  در لبه ی میز قرار ندهید . 

-          جیوه  در دمای عادی و حتی در دمای ذوب یخ بخار می شود و سمی و خطرناک است . و از طــریق پوست نیزجذب می شود و اثرات بدی بر روی سلسله ی اعصاب می گذارد، بنا بر این از دست زدن به آن خوداری کنید  

-          اگر آزمایش به  صورت گروهی انجام می شود، سعی کنید تمام افراد گروه در انجام آزمایش ها   شرکت داشته باشند . 

-          برای انجام آزمایش در هر جلسه وسایل داده شده را کنترل کنید و پس از آزمایش آن ها را به   مسئول آزمایشگاه تحویل  بدهید . 

-          در حفظ و نگهداری وسایل آزمایشگاه دقت کنید . 

-  میز کار و ابزار خود را بسیار تمیز نگه دارید . توجه داشته باشید  که چیزی به اطراف نریزد و اگر ریخت فورا آن را تمیز کنید و وسابل را پس از تمیز کردن به سر جای خود برگردانید . 

-  خرده های کاغذ و چوب کبریت سوخته شده و مانند آن ها را در سطل مخصوص بریزید . 

حوادث مربوط به چشم  

برای جلوگیری از حوادث مربوط به چشم بایستی در آزمایشهایی که مواد قابل اشتعال و یا انفجار استفاده می شود . حتما عینک به چشم گذاشت و در صورت ایجاد حادثه پس از به کار گیری کمک های اولیه به طبیب مراجعه کرد و نحوه استفاده از کمک های اولیه به نوع ماده ای که به چشم وارد می شود بستگی دارد . 

ا -  اسید : در صورتی که اسید رقیق باشد . چشم را با محلول1 %  جوش شیرین شسته و اگر    

               اسیــد  غلیظ   باشد  ابتدا  با  آب  چشم  را  بشویید  سپس به  توسط   کــــــربنات 

                سدیم  1 %   آن را  بشویید

2 -  باز : مانند حالت اسید است با این تفاوت که به جای جوش شیرین از اسید بوریک استفاده   

              شود

3 -   شیشه : شیشه را بوسیله پنس از چشم خارج کنید . در صورتی   که  آسیب  به  چشم 

                    رسانده   باشد اگر چنانچه وارد  سفیده شده  و دور تر از عنبیه  و  مردمک   قــرار 

                    گـــــرفته باشد   با دقت زیاد آن را بوسیله ی  پنس  خارج   کنید   در صورتی  که 

                    شیشه به  آسانی خارج نشود   شخص بایستی    به پشت  خوابیده  و  چشم  

                   خود  را باز  نگه دارد  تا  به  طبیب  رسانده شود . 

فهرستی از دیگر منابع خطر یا موقعیت های خطر ناک در آزمایشگاه : 

1 -   تهویه ی ناقص و استسمام بخار ها و گازها .

      2 -  جابجا کردن مواد شیمیایی خورنده در آزمایشگاه  ( مانند اسید ها و ... ) 

          3 - ب ریدن دست خود به وسیله ی شیشه و ابزار های دیگر .

          4 -   تن آسایی ،شوخی و عدم احساس مسئولیت .

          5 -   شتاب زدگی در کار و در جابجا شدن در آزمایشگاه .

      6 -  بی توجهی و بی دقتی .  

از موقعیت وسایل زیر در آزمایشگاه آگاه باشید :  

        1 -  مکان نگهداری عینک های محافظ .

        2 -  جای کمک های اولیه .

        3 -  موقعیت دستگاه و وسایل آتش نشانی و طرز کاربرد آن .

        4 -  محل کلید برق اصلی آزمایشگاه و چگونگی خاموش  کردن آن .

        5 -  محل های درِ خروجی اضطراری و راههای احتمالی دیگر .